High performing startende controllers:

How to get there?

Toen ik als controller trainee bij de KLM mijn carrière begon had ik geen idee wat me te wachten stond. Immers de eerste baan neem je, de tweede baan kies je. Een wijsheid die ik in gesprekken met young professionals maar al te graag van stal haal en nog steeds actueel is. De ander is ‘leer een vak’. Ook deze is actueler dan ooit hoewel zelfbenoemde visionairs, leiderschapgurus en docenten je vaak anders doen geloven en zo studenten doen twijfelen en op het verkeerde been zetten.

Door Dennis de Gier

In een recent verschenen artikel in de MCA werd een aantal wetenschappelijke artikelen besproken over controllers in business. De conclusie was dat controllers en controllingstudenten gestimuleerd kunnen worden om hun persoonlijke vaardigheden, eigenschappen en gereedschappen verder te ontwikkelen om hun loopbaan verder vorm te geven als (type) controller. Recruitmentprocessen, onderwijs- en coachingsprogramma’s en functioneringsgesprekken kunnen hier concreet vorm aan geven. Niet echt een verrassende conclusie.

De ontwikkeling van controlling talent

Vragen waarmee ik onder meer worstel zijn: In hoeverre is de ontwikkeling van startende controller naar controller maakbaar? En wanneer vinden we een startende controller talentvol? Om deze vraag te beantwoorden maken we een onderscheid tussen ontwikkelvraagstukken. Eenvoudig gezegd hebben we enerzijds de inhoud, de harde kant, en anderzijds de competenties of eigenschappen, de zachte kant.

De ontwikkeling van de harde, inhoudelijke, kant lijkt eenvoudig. De standaardeis is minimaal een Bachelor of Master bedrijfseconomie, -kunde of accountancy. Het curriculum wordt vaak aangevuld met een RC of een CMA, de Amerikaanse variant. En in de eerste vijf jaar volgen we de standaardtrainingen op het gebied van presentatie-, communicatie-, adviesvaardigheden, overtuigend presenteren, Excel voor gevorderden etc. Eigenlijk volgen bedrijven en organisaties deze route al jaren met wisselend succes, en zijn daarmee maar weinig innovatief.

Tekortkomingen die ik constateer waarmee we de ontwikkeling van de startende controller afremmen zijn onder meer gebrek aan grondige ERP en BI kennis, proceskennis, programmeer vaardigheden (basis VBA bijvoorbeeld), en externe oriëntatie. De eerst twee tekortkomingen werden voorheen theoretisch, deels, gedekt door het vak (BIV) maar dat schoot te kort door de gebrekkige aansluiting met de praktijk. Zeker bij organisaties die in de dynamiek van de dag continue veranderen en geen tijd hebben, of geen prioriteit geven, aan de interne informatiecontrol-processen.

De controller wordt in toenemende mate gezien als eigenaar van bedrijfsdata, dataprocessen (koppeling interne en externe bestanden) en dus is het essentieel dat de startende controllers meer dan ooit hierop moet worden getraind. Het ontwikkelen van programmeerkennis ligt in het verlengde hiervan. Het valt me op dat tijdens interviews de Excel kennis per kandidaat enorm varieert met ieder zijn eigen referentiekader.

Advanced Excel trainingen moeten standaard tijdens de opleidingen gegeven worden en ook eenmaal in dienst continue onderhouden worden. De laatste is de externe oriëntatie. De startende controllers zien veel van de wereld, beschikken over onuitputbare informatiebronnen, maar snappen ze ook hoe het bedrijfsleven echt werkt, organisaties in elkaar steken en zien ze verbanden in de ‘grote’ wereld?

Ik denk in beperkte mate en ook hier missen we de aansluiting tussen de academische wereld en het bedrijfsleven. Een gemiste kans. ‘Je gaat het pas zien als je het door hebt’ is een gevleugelde uitspraak van Cruijff. Jonge controllers zien het sneller en zijn hier bewuster mee bezig. Wat mij opvalt, is dat startende controllers die een relevante bijbaan hebben of hebben gehad een ruime voorsprong hebben. Het kijkje in de keuken helpt om het bredere perspectief sneller te zien en te begrijpen.

In het volgende blog ga ik in op de zachte kant van de startende controller. Over welke competenties moet hij of zij beschikken danwel ontwikkelen om als talent te worden gezien?